Varis, cilt yüzeyine yakın olan toplardamarların genişlemesi ve şişmesi sonucu oluşan bir damar rahatsızlığıdır. Genellikle bacaklarda meydana gelir ve hem estetik hem de sağlık açısından rahatsızlık verebilir.
Genetik faktörler, uzun süre ayakta durma, obezite ve hareketsizlik gibi nedenler varis oluşumunu tetikleyebilir.
Varis Nedir?
Varis, toplardamarların genişlemesi, kıvrılması ve cilt yüzeyine yakınlaşmasıyla belirgin hale gelen bir damar rahatsızlığıdır. Bacaklardaki toplardamarlar, kalbe kanı geri taşırken bir dizi kapakçık yardımıyla çalışır.
Bu kapakçıklar bozulduğunda ya da işlevini kaybettiğinde, kan bacaklarda birikir ve damarlarda genişleme oluşur. Varis, bu genişleyen damarların dışarıdan mavi, mor veya yeşilimsi bir görünüm kazanmasıyla kendini gösterir.
Varis Nasıl Ortaya Çıkar?
Varisin oluşmasında çeşitli faktörler rol oynar. Temel neden, toplardamar kapakçıklarının zayıflaması ve kanın damarlarda birikmesidir. İşte varisin nedenleri:
1. Genetik Faktörler
Ailede varis öyküsü olan kişilerde varis oluşma riski daha yüksektir. Genetik yatkınlık, damar duvarlarının zayıflığına ve kapakçıkların bozulmasına sebep olabilir.
2. Hareketsizlik ve Uzun Süre Ayakta Kalma
Uzun süre ayakta durmak veya oturmak, bacaklardaki kan dolaşımını olumsuz etkiler. Özellikle uzun saatler masa başında çalışan kişilerde varis riski artar.
3. Obezite
Fazla kilo, bacaklardaki damarlara ekstra baskı yaparak kanın geri dönmesini zorlaştırır. Bu da varis oluşumuna zemin hazırlar.
4. Yaşlanma
Yaş ilerledikçe damarlar esnekliklerini kaybeder ve toplardamar kapakçıkları daha az etkili çalışır. Bu durum, varis oluşumunu tetikler.
5. Hormonal Değişiklikler
Özellikle hamilelik, menopoz ve doğum kontrol ilaçlarının kullanımı gibi hormonal değişiklikler, toplardamar kapakçıklarını zayıflatarak varis riskini artırır.
6. Damar Tıkanıklıkları ve Travmalar
Bacaklarda meydana gelen bir yaralanma, darbe ya da damar tıkanıklığı da varis oluşumuna yol açabilir.
Varis Nasıl Önlenir?
Varis oluşumunu tamamen engellemek mümkün olmasa da, yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler ve düzenlemeler, varis riskini önemli ölçüde azaltabilir. İşte varisi önlemek için dikkat edilmesi gereken adımlar:
1. Düzenli Egzersiz Yapmak
Düzenli egzersiz, kan dolaşımını hızlandırarak bacaklardaki damarları güçlendirir. Özellikle yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi düşük etkili egzersizler, varis oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
2. Aşırı Ayakta Durmaktan Kaçınmak
Uzun süre ayakta durmak zorunda olan kişiler, sık sık dinlenerek bacaklarını hareket ettirmelidir. Bu, kanın damarlarda birikmesini önler ve dolaşımı iyileştirir.
3. Bacakları Yüksekte Tutmak
Bacakları kalp seviyesinin üzerinde tutmak, kanın kalbe geri dönmesine yardımcı olur ve toplardamarlarda birikmeyi engeller. Gün içinde fırsat buldukça bacaklarınızı yukarı kaldırarak dinlendirin.
4. Sağlıklı Kiloyu Korumak
İdeal kiloda olmak, bacaklara aşırı yük binmesini engeller ve damar sağlığını korur. Obezite, varis riskini artıran önemli bir faktördür, bu yüzden sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizle kilonuzu kontrol altında tutun.
5. Dar Giysilerden ve Yüksek Topuklulardan Kaçınmak
Dar kıyafetler, kan dolaşımını kısıtlar ve damarları baskı altında tutar. Aynı şekilde yüksek topuklu ayakkabılar da bacak kaslarını zayıflatarak varis oluşumunu tetikleyebilir. Daha rahat ve destekleyici giysiler ve ayakkabılar tercih edilmelidir.
6. Bol Su İçmek ve Lifli Gıdalar Tüketmek
Bol su içmek ve lif açısından zengin gıdalar tüketmek, sindirimi düzenleyerek vücutta şişkinliği ve kabızlığı önler. Bu da bacaklardaki basıncı azaltarak varis oluşumunu engelleyebilir.
7. Varis Çorapları Kullanmak
Özellikle genetik yatkınlığı olan veya varis başlangıcı olan kişilerde, kompresyon (basınç) çorapları kan dolaşımını iyileştirir ve varis oluşumunu yavaşlatabilir.
Varis Tedavi Yöntemleri
Eğer varis oluşmuşsa, erken müdahale ve tedavi yöntemleri ile rahatsızlıklar hafifletilebilir. İşte en sık kullanılan tedavi yöntemleri:
1. Skleroterapi
Bu tedavide, varisli damarlara bir solüsyon enjekte edilerek damarların kapanması sağlanır. Zamanla damarlar kaybolur ve varisli görünüm azalır.
2. Lazer Tedavisi
Lazer tedavisi, varisli damarları küçültmek ve yok etmek için yüksek enerji ışınları kullanır. Lazer, özellikle küçük ve ince varisler için etkili bir tedavi yöntemidir.
3. Cerrahi Müdahale
İleri derecede varisli hastalarda cerrahi yöntemlerle damarların alınması gerekebilir. Bu işlem genellikle damar ligasyonu ve çıkarılması şeklinde yapılır.
4. Radyo Frekans Ablasyonu
Damar içine yerleştirilen bir kateter aracılığıyla radyo frekansı dalgaları kullanılarak varisli damar kapatılır. Bu tedavi yöntemi, minimal invaziv olup hızlı bir iyileşme sağlar.
