Duygusal yeme bozukluğu, kişinin duygusal stresle başa çıkmak için yiyeceklere yöneldiği bir davranış şeklidir. Fiziksel açlık yerine, üzüntü, stres, sıkıntı ya da yalnızlık gibi duyguların tetiklediği bu yeme alışkanlığı, kilo alımına, sağlık sorunlarına ve psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir.
Kişi, aç olmadığı halde duygusal boşluğu doldurmak için yemek yeme eğilimindedir ve bu davranış bir döngü haline gelerek bozukluğa dönüşebilir.
Duygusal Yeme Bozukluğu Nedir?
- Duygusal yeme, kişinin duygusal bir durum ya da stres yaşadığında yemek yemeye yönelmesidir.
- Bu durum, yemek yemeyi fiziksel açlığı gidermekten ziyade duygusal bir boşluğu doldurmak için kullanmak anlamına gelir.
- Kişi genellikle üzgün, stresli, yalnız ya da sıkıntılı olduğunda yiyeceklerle kendini rahatlatmaya çalışır. Bunun sonucunda, kısa vadeli bir rahatlama hissedilse de, uzun vadede kilo alımı ve sağlık sorunları baş gösterebilir.
Duygusal Yeme Bozukluğu Nasıl Ortaya Çıkar?
Stres ve Anksiyete:
Modern yaşamın baskıları, iş stresi, ailevi sorunlar ya da kişisel zorluklar, bireyleri sürekli bir stres ve anksiyete içine sokabilir.
Stres hormonu olan kortizol seviyesinin yükselmesi, kişiyi özellikle yüksek kalorili yiyeceklere yönlendirebilir.
Duygusal Travmalar:
Geçmişte yaşanan travmatik deneyimler, duygusal yeme bozukluğunu tetikleyebilir. Özellikle kayıp, ayrılık ya da zorlayıcı yaşam olayları yaşayan kişiler, bu duygusal boşluğu yiyeceklerle doldurmaya çalışabilirler.
Alışkanlıklar ve Çocukluk Dönemi:
Çocukluk döneminde ebeveynlerin yemekle ödüllendirme ya da cezalandırma alışkanlıkları, ileriki yaşlarda duygusal yeme bozukluğuna zemin hazırlayabilir.
Çocuklukta rahatlatıcı bir aktivite olarak görülen yemek yeme, yetişkinlikte de bu şekilde algılanmaya devam edebilir.
Düşük Benlik Saygısı ve Depresyon:
Özellikle düşük benlik saygısı ve depresyon yaşayan bireyler, bu olumsuz duyguları yemekle telafi etme eğiliminde olabilirler. Yemek yemenin verdiği kısa süreli mutluluk, kişinin duygusal acısını geçici olarak bastırır.
Duygusal Yeme Bozukluğunun Belirtileri
Açlık Belirtileri Olmadan Yemek Yeme:
Kişi, fiziksel olarak aç olmadığı halde kendini buzdolabının başında bulabilir. Özellikle atıştırmalıklar ve abur cuburlar bu anlarda sık tüketilir.
Stresli Durumlarda Yemek Yeme İsteği:
İşte yoğun bir gün, kişisel bir tartışma ya da stresli bir olayın ardından yemek yemek, duygusal yeme bozukluğunun en yaygın belirtilerindendir.
Belirli Yiyeceklere Aşırı Düşkünlük:
Duygusal açlık, genellikle şekerli, yağlı ya da karbonhidrat içeren yiyeceklerle giderilmeye çalışılır. Bu yiyecekler geçici bir mutluluk sağlar, ancak uzun vadede suçluluk duygusuna yol açabilir.
Yemek Sonrası Suçluluk Duygusu:
Yemek yedikten sonra kişi, suçluluk ya da utanç hissedebilir. Duygusal yeme döngüsünün bir parçası olan bu durum, bireyin kendine olan güvenini sarsabilir ve stresli anlarda yeniden yemeye başvurmasına neden olabilir.
Yemek Yerken Kontrolsüzlük Hissi:
Duygusal yeme sırasında kişi ne kadar yemek yediğinin farkına varmaz ya da durdurmakta zorlanır. Yemek yeme eylemi adeta bir otomatik pilota bağlanmış gibi devam eder.
Duygusal Yeme Bozukluğuyla Başa Çıkma Yolları
Fiziksel ve Duygusal Açlık Arasındaki Farkı Tanıyın:
Fiziksel açlık genellikle yavaş yavaş gelir ve vücuda enerji sağlamak için bir sinyal niteliğindedir. Duygusal açlık ise ani gelir ve belli bir yiyeceğe karşı aşırı istek duyulur.
Fiziksel açlığı beslemek önemlidir, ancak duygusal açlığı fark edip bu duruma bilinçli şekilde yanıt vermek gerekir.
Duygusal Tetikleyicilerinizi Tanıyın:
Stres, sıkıntı ya da yalnızlık anlarında ne zaman yemek yeme eğiliminde olduğunuzu fark etmek, bu döngüyü kırmanın ilk adımıdır.
Yemek yerine alternatif stres yönetim yöntemleri deneyebilirsiniz; meditasyon, yoga ya da yürüyüş gibi aktiviteler, yemek yeme ihtiyacını azaltabilir.
Duygusal İhtiyaçları Karşılamak için Farklı Yöntemler Geliştirin:
Yemek dışında kendinizi rahatlatmanın yollarını keşfedin. Bir hobi edinmek, bir arkadaşla konuşmak ya da bir günlük tutmak, duygusal boşluğu doldurmanın daha sağlıklı yolları olabilir.
Yemek Günlüğü Tutun:
Hangi duygusal durumlarda yemek yediğinizi ve bu yiyeceklerin size ne hissettirdiğini not etmek, bu bozukluğun farkındalığını artırabilir ve duygusal tetikleyicilerinizi anlamanıza yardımcı olabilir.
Profesyonel Yardım Alın:
Duygusal yeme bozukluğu, profesyonel bir psikolog ya da diyetisyenin yardımıyla yönetilebilir. Terapi ve sağlıklı beslenme programları, bu döngüden kurtulmanıza yardımcı olabilir.
