Okaliptus bitkisi Mersingillerin bir alt grubu olup takriben 600 civarında türü mevcuttur. Okaliptus takriben 20-70m boyunda gövdesi grimsi gümüş renkte odunu ise kırmızıdır ve üzerinde ara sıra çıkıntılara bulunur. Taze yaprakları gövdeye yapışık, mavimsi yeşil renkte geniş mızrak şeklindedir. Çiçeklerin kupa ve taç yaprakları olmayıp oldukça çok sık tüylüdür. Meyveleri çok sayıda tohum taşıyan kapsüller halinde oluşur. Okaliptüs türleri tohumuyla çoğalır. Bol güneşli ve sulak yerlerde bataklıkları kurutmak, odunundan yararlanılmak üzere sıkça yetiştirilir. Kışın yapraklarını dökmeyen bir bitki olduğu için her zaman yaprakları toplanabilir. Fakat yüksek oranda eterik yağ içerdiğinden Mayıs-Eylül aylarında toplanması daha iyidir.
Eterik yağının büyük kısmı Fas, İspanya, Portekiz ve Brezilya gibi ülkeler tarafından temin edilmektedir. Türkiye’de ise Akdeniz ve Ege bölgesinin sahile yakın yörelerinde rahatlıkla yetişebilir.
Yapraklarında (Folia eucalypti), uçucu yağ, reçineler, acı madde ve tanen vardır. Uçucu yağı (Oleum eucalypti, okaiiptol) çok miktarda “Sineol” bulunur.
Faydaları
Nezle, öksürük, bronşit, burun ve boğaz rahatsızlıklarında etkili ve iyileştiricidir.
Balgam söktürür, göğsü yumuşatır.
Romatizma ağrıları, kas kasılmaları ve üşütmelerden ortaya çıkan ağrılarda şikayet edilen yere lapası uygulanır.
Bedeni güçlendiricidir.
İdrar yolları antiseptiğidir.
Ağız kokularını gidericidir. Bu durumlar için ispirtolu ya da zeytinyağlı eriyikleriyle gargara yapılır.
Nasıl tüketilir?
Çay: Bir tutam yaş yaprağı üzerine bir bardak kaynar su dökülür. 10 dakika demlendirilerek yapılan çay, şekerle tatlandırılarak günde iki-üç kez içilebilir.
Buhar Banyosu: Okaliptüs yapraklarından 2-3 tatlı kaşığı alınır. Bir kaseye konularak üzerine dört bardak kaynar su dökülür. Çıkacak uçucu yağın kaçışını önlemek üzere başı ve kaseyi kapayan büyük bir havlu örtülür. Kaseye doğru eğilip 10 dakika süreyle okaliptüs buharı solunur.
Lapa: Yaş yaprakları ezilerek okaliptüsün lapası hazırlanır. Masaj yapılarak sürülür.
İspirtolu ya da Zeytinyağlı Eriyik Hazırlamak: Okaliptüs yaprakları bu maddelerin içine yatırılıp 7-10 gün bekletilir. Bu eriyikle ağızda gargara yapılır ya da suyla seyreltilip şekerle tatlandırılarak içilir.
Not: Okaliptüsün aşırı dozlarda alınması zehirlenmeye yol açabilir.
