Kendimize zarar verme düşüncesi ilk başta çılgınca görünebilir, ancak bilinçaltımızın bizlere kurduğu tuzaklar bu durumu açıklayabilir. Şaşırtıcı bir gerçek olsa da, bazı insanlar kendi iyiliklerine ve uzun vadeli hedeflerine zarar verebiliyor. Kendi kendini sabote etme, başarılarımızı engellediğimizde karşımıza çıkıyor. Bu yıkıcı davranışlar, hayatımızın birçok alanında -ilişkilerden kariyerlere kadar- olumsuz etkiler yaratabilir.
Neden kendimizi sabote ediyoruz?
Kendini sabote etmenin birçok nedeni olabilir; bunlar çocukluk dönemi sorunlarından önceki ilişkilerin etkilerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Düşük benlik saygısı, başa çıkma sorunları ve bilişsel uyumsuzluk gibi nedenler de bu davranışların arkasında olabilir.
Örneğin, aşırı kilolu olup diyette olan bir kişi, bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde dondurma yiyerek hedeflerine zarar verebilir. Bir diğer örnek ise, bir çalışma son tarihini kaçırmak olabilir; yüzeyde geç kalma gibi görünse de, bu kişinin başarısızlık korkusunun bir yansıması olabilir.
Aile geçmişi ve kendi kendini sabote etme
Kötü bir aile ortamında büyümek, kişinin kendini sabote etme davranışlarını etkileyebilir. Güvenli bir bağlanma stilinin olmaması, hayatın birçok alanında olumsuz etkilere yol açabilir.
Örneğin, çocukken sürekli eksiklik hissetmiş biri, fazlalıklardan kaçınmak için kendini sabote edebilir. Kötü biten ilişkilerden sonra hâlâ savunmasız ve yetersiz hissetmek, yeni ilişkilerde bu duyguların etkisi altında kalmaya neden olabilir.
Kendini sabote etmenin yaygın şekilleri
- Erteleme: Kendini sabote edenler sıkça erteleme davranışına başvurur. Erteleme, başarısız olma ya da başarılı olma korkusundan kaçmanın bir yolu olabilir.
- Mükemmeliyetçilik: Kendisini mükemmel bir standartta tutmak, gecikmelere ve aksiliklere neden olabilir. Mükemmeliyetçilik, başarıyı engelleyebilir ve başarısızlık korkusuyla yüzleşen kişilerde depresyona yol açabilir.
- Kendi kendine tedavi: Başarı ile ilgili içsel çatışmaları yönetmek için bazı insanlar, uyuşturucu ya da alkol gibi zararlı alışkanlıklar geliştirir.
Önleme yolları
- Altta yatan sebepleri inceleyin:Kendinizi sabote etmenizin nedenlerini anlamak için hayatınızdaki kalıpları gözden geçirin. İyi çabalarınızı engellemeye eğilimli misiniz?
- Ertelemeyi bırakın: Erteleme alışkanlığına son vermek için küçük adımlar atın. Önemli olanı ertelemeyin ve hedeflerinize ulaşmak için adım atın.
- Büyük resmi bırakın: Devasa hedefler yerine, küçük ayrıntılara odaklanarak ilerleyin. Küçük değişikliklerle başlayın ve yavaşça büyüyün.
- Mükemmeliyetçi düşünmeyi bırakın: Her şeyi mükemmel yapmak yerine, iyi olmayı hedefleyin. Küçük iyileştirmelerle ilerleyin ve başarılarınızı kutlayın.
