Gluten hassasiyeti, gluten adı verilen bir protein grubuna karşı vücudun verdiği olumsuz tepkilerle ortaya çıkan bir durumdur. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Gluten hassasiyeti olan bireyler, gluten içeren gıdaları tükettiklerinde çeşitli sağlık sorunları yaşarlar.
Belirtileri:
Sindirim Problemleri:
Karın ağrısı
Şişkinlik
İshal veya kabızlık
Gaz
Cilt Problemleri:
Egzama
Dermatitis herpetiformis (glutene duyarlı bir cilt hastalığı)
Nörolojik Semptomlar:
Baş ağrısı
Beyin sisi (düşünce ve konsantrasyon güçlüğü)
Yorgunluk
Diğer Semptomlar:
Eklem ağrıları
Depresyon ve anksiyete
Anemi (demir eksikliği)
Nedenleri:
Çölyak Hastalığı: Gluten hassasiyeti olan bireylerin bazıları çölyak hastası olabilir. Çölyak hastalığı, gluten tüketildiğinde bağışıklık sisteminin ince bağırsağa saldırdığı otoimmün bir hastalıktır.
Gluten İntoleransı: Çölyak hastalığı olmayan ancak glutene karşı hassasiyet gösteren bireylerde görülür. Bu durumda bağışıklık sistemi devreye girmez, ancak gluten tüketimi semptomlara neden olur.
Teşhis:
Gluten hassasiyetinin teşhisi, tıbbi bir değerlendirme gerektirir. Genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:
Tıbbi Geçmiş ve Semptomlar:
Hastanın semptomları ve tıbbi geçmişi doktor tarafından değerlendirilir.
Kan Testleri:
Çölyak hastalığını tespit etmek için spesifik antikorların varlığı araştırılır.
Endoskopi ve Biyopsi:
Çölyak hastalığının kesin teşhisi için ince bağırsaktan biyopsi alınarak inceleme yapılır.
Eliminasyon Diyeti:
Gluten içeren gıdalar diyetten çıkarılır ve semptomların düzelip düzelmediği gözlemlenir.
Tedavi:
Gluten hassasiyetinin tedavisinde temel yaklaşım, gluten içeren gıdaların tamamen diyetten çıkarılmasıdır. Bu, buğday, arpa, çavdar ve bunlardan yapılan ürünlerin tüketilmemesi anlamına gelir. Ayrıca, glutenin bulunduğu işlenmiş gıdalara dikkat edilmelidir.
Beslenme Önerileri:
Glutensiz Tahıllar:Pirinç
Mısır
Kinoa
Karabuğday
Taze Gıdalar:Meyve ve sebzeler
Et, balık ve tavuk
Süt ve süt ürünleri
Glutensiz Ürünler:Glutensiz unlar (pirinç unu, badem unu, mısır unu)
Glutensiz ekmek ve makarna
