Oldukça sık bir durum olup toplumun yüzde 5-10’unu etkiliyor. Kadınlarda erkeklere göre, gençlerde ise yaşlılara göre daha sık görülen hastalığın beraberinde; depresyon, anksiyete, fibromiyalji, jinekolojik ve mesane problemleri, baş ağrısı ve kronik yorgunluk gibi bağırsak dışı semptomları da bulunabiliyor.
İrritabl bağırsak sendromunun meydana geliş mekanizması oldukça karmaşıktı; sinir sistemi değişiklikleri, bağırsak aşırı duyarlılığı, bağırsak hareketlerinde bozulma, bağırsak bakteri kompozisyonunda değişiklikler, genetik ve psikososyal stres gibi pek çok faktörün rol oynadığı düşünülmektedir.
Karında gaz ve şişkinlik en yayığın şikayetler arasında
İrritabl bağırsak sendromu hastalarında ishal, kabızlık, ishal-kabızlık atakları bulunabilir. Karında gaz ve şişkinlik çok yaygındır. İrritabl bağırsak sendromu tanısı, altta yatan organik hastalıkların dışlanması ile konulur.
Yaşın 50’nin üzerinde olması, kanlı dışkılama, gece ishali, kilo kaybı, demir eksikliği anemisi, ailede Crohn hastalığı, ülseratif kolit veya ailede kolorekral kanser varlığında acil kolonoskopi yapılmalıdır.
Tedavi ile şikayetler ve hastane başvuruları azalırken hayat kalitesi artmaktadır. Sağlam bir hasta-hekim ilişkisi İBS tedavisinde başarının en önemli anahtarıdır. Yeterli hasta eğitimi tedavinin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Yaşam tarzı ve diyet değişikliği faydalı olabilmektedir.
Küçük ve düzenli öğünler, bilinen tetikleyici gıdalardan kaçınmak ve alkol ve kafein tüketiminin azaltılması önerilir. Fermente olabilen oligo-, di- ve mono-sakaritler ve polioller (FODMAP’ler) bazı meyvelerde, yapay tatlandırıcılarda, baklagillerde ve yeşil sebzelerde yüksek seviyelerde bulunur.
Yaşam şeklinde değişiklikler yapılmalı
İrritabl bağırsak sendromlu hastalarda FODMAP içeren gıdaların tüketimi ile ince bağırsak su içeriğinde ve bağırsak hacminde artış ile şikayetlerde artma olabilmektedir. FODMAP içeren gıdaların kısıtlanması ile bazı hastalarda şikayetlerde azalma sağlanabilmektedir. Ancak pek çok gıda kısıtlaması gerektirmesi nedeni ile uygulaması oldukça zordur. Yaşam tarzı ve diyet ile etkin yanıt alınamayan vakalarda ilaç tedavisi uygulanır. Kabızlık, ishal, karın ağrısı, karın şişliğine yönelik gerekli tedavi verilir.
İrritabl bağırsak sendromu, kronik yani uzun süreli bir hastalıktır. Hastaların yüzde 30-50’si stabil seyreder; yüzde 2-18’inde şikayetler artarken, yüzde 12-38’inde iyileşme görülür. İrritabl bağırsak sendromu kanser riskini artırmaz, hastanın yaşam süresini etkilemez ancak en az organik hastalıklar kadar hayat kalitesini etkileyebilir.
